Spread nedir? Spread çeşitleri nelerdir? Forex piyasasına giriş yaptıktan sonra sıkça duyacağınız terimlerden biri olan spreadi tüm detaylarıyla açıklıyoruz. Eminiz ki bu yazımızı okuduktan sonra spread ile ilgili aklınızda hiçbir soru işareti kalmayacak.
Spread Nedir?
Bu Yazıda Bulacaklarınız:
Spread nedir? Spread, finansal enstrümanların alış ile satış fiyatı arasındaki farka denir. Hisse senedi, emtia, endeks, cfd, opsiyon, kontratlar gibi ürünlerin alış- satış arasındaki fiyat farkları spread ile ifade edilir. Halk arasında buna daha çok makas deniliyor. Örneğin; altın fiyatları için alım satım makası açıldı denildiğinde altın alış fiyatları ile satış fiyatları arasındaki farkın açıldığını anlarız.
Spread forexte pip (Price Interest Rate) ile ifade edilir. Peki pip nedir? Alım satım fiyatları arasındaki en düşük değişimdir. Piyasalarda enstrümanların fiyatları virgüllü şekilde ifade edilir. Yani küsuratlıdır. Burada virgülden sonraki son basamak pip olarak ifade edilir.
Yukarıda EURUSD paritesi için basit bir spread ve pip örneği görüyorsunuz. Parite fiyatlarında genellikle noktadan sonraki 4. basamak pip ile ifade edilir. (İstisnaları ve derinlemesine bilgi için pip nedir yazımızı incelemenizi tavsiye ederiz.) Dolayısıyla fiyatlar 1.2019’dan 1.2020’ye çıktığında 1 pip artış göstermiş olur. Satış fiyatı 1.2019 iken alış fiyatı da 1.2020 ise aradaki spread yani makas 1 pip olur.
Spread oranının belirlenmesinde likidite önemli bir etkendir. Bir üründe likidite yüksek olursa genel olarak alış ile satış arasındaki fark düşük olur. Likidite az olursa alış ile satış arasındaki fark yani spread yüksek olabilir. Spread oranının belirlenmesinde piyasa hareketliliği de etkilidir. Piyasaların açılış saatlerinde ve önemli verilerin açıklanmasının öncesinde veya sonrasında spread oranları çok hareketli olabilir.
Forex piyasasında, bir işleme girdiğinizde spread kadar zararla başlangıç yaparsınız. Yani işleminizde kar elde etmeniz için alış fiyatı, sizin sizin satış fiyatı üzerinden alım yaptığınız fiyata kadar gelmeli ve üstüne çıkmalıdır.
Aslında fiziki piyasalarda da bu durum böyledir. Örneğin kuyumcuya gidip 1 gram altın almak istediğinizi düşünelim. Gram altın fiyatları 205 iken kuyumcudan yaklaşık 210 TL’ye alabilirsiniz. Aradaki 5 TL ise spread olarak kuyumcunun komisyonudur. Sizin kara geçmeniz için fiyatların spread kadar yükselmesi yani 5 TL kadar artması lazım. Ancak bundan sonra kara geçmeye başlarsınız.
Forex’te spreadi anlamak için şöyle düşünülebilir; nasıl kuyumcularda altın fiyatlarının alım satım fiyatları belirlenmişse, forexte de aynı şekilde bu fiyatlar belirlenmiştir. Kuyumcular aradaki bu fiyat farklarından kazanç sağlarlar. Forex firmaları da kuyumcularla aynı mantıkla fiyat farklarından kazanç sağlarlar. Forex’in önemli bir farkı, alım satım fiyatları arasındaki farkın yani spreadin çok daha az olmasıdır. Bu yüzden forexte işlem yapmak daha avantajlıdır.
Forex işlemlerinde komisyon alınmaz. Firmalar kazancı spreadden kazanır. Spread oranları firmadan firmaya farklılık gösterebilir. Çünkü her firmanın kendine biçtiği kazanç miktarı farklı olabiliyor. Bu yüzden spread oranları düşük olan firmaları tercih etmeniz daha mantıklıdır.
Spread Çeşitleri Nelerdir?
Spread; sabit spread ve dinamik spread olmak üzere iki farklı türde karşımıza çıkar.
Sabit spread, piyasada meydana gelen fiyat dalgalanmaları ve hareketlerden etkilenmeyen spread türüne denir. Likiditenin artıp azalması da bu spread türünü etkilemez.
Dinamik spread, piyasada meydana gelen dalgalanmalar ve hareketlerden etkilenen, şartların değişmesiyle beraber değişen spread türüdür. Bu spread türünde, likidite yükselirse spread düşebilir, likidite düşerse spread yükselebilir.
Forex piyasasında sabit spread pek kullanılmaz. Çünkü ürün fiyatları hareketlidir. Sabit spread kullanılırsa gereksiz yere fazla spread bedeli ödenebilir. Bu yüzden bu spread türü kullanılmaz. Fiyatların eğilim yönü değişim gösterir. Fiyatlar belirli aralıklarla aynı değişmediği için forexte genel olarak dinamik spread kullanılır. Dinamik spread, piyasanın hareketliliğine göre derinleşmekte ve daralmaktadır. Yani sadece arz-talep değil, piyasanın hareketliliği de spread oranlarında etkilidir.
Dinamik spread oranları, yatırımcılar için daha avantajlıdır. Forexte işlem yaparken karşılaşacağınız fiyat değişimleri sizin kar ve zararınızı belirleyecek. Değişimlerin iyi tahmin edilmesi size kazanç sağlamada önemli katkı sağlayacak. Tabi ki bunun için forex hakkında iyi bilgi edinmek ve mümkün olduğunca işlem yapmak gerekecek.
Spread Örneği
Spread nedir öğrendik. Spreadin her enstrümanda farklılık gösterdiğini de söyledik. Şimdi ise spread oranlarını daha iyi anlamak için örnekler üzerinden gidelim. Bunun için USDTRY ve EURUSD gibi paritelere bakabiliriz.
► USDTRY alış fiyatı şuan 5,2502 olarak görünmekte, satış fiyatı ise 5,2509 olarak piyasaya yansımış durumda. Bu durumda bu pariteden 1 birimlik alım yaptığımızda ne kadar spread ödenir?
Satış fiyatı – alış fiyatı = spread formülüyle sonuca ulaşabiliriz.
5,2509 – 5,2502 = 0,0007 yani 7 pip.
USDTRY paritesinde 1 lotluk işlem yaparsak spreadin bize maliteti ne olur?
1 lotun 100.000 birim olduğunu hatırlatalım. Bu durumda USDTRY’den 100.000 birim alıyoruz.
5,2509 X 100.000 = 525.090 TL değerinde 100.000 dolar almış oluyoruz. Spread maliyetiniz nedir?
(5,2502 – 5,2509) X 100.000 = – 70 TL yani 1 lotluk işlemde 70 TL spread ücreti ödeyeceksiniz. Bu da sizin işleme 70 TL ekside başlamanız demek oluyor. Peki bu maliyetten kurtulmanız için USDTRY fiyatı kaça yükselmeli?
(5,2516 – 5,2509) X 100.000 = 70 TL yani satış fiyatı 5,2516’ya çıktığında spreadden kurtulmuş olacaksınız ve kara geçmek için fiyat 5,2516’nın üzerine çıkmalı.
► EURUSD alış fiyatı şuan 1,1371 olarak görünmekte, satış fiyatı ise 1,1372 olarak piyasaya yansımış durumda. Bu durumda bu pariteden 1 birimlik alım yaptığımızda ne kadar spread ödenir?
Yine aynı formülle;
1,1372 – 1,1371 = 0,0001 yani 1 pip.
EURUSD paritesinde 1 lot kadar işlem yaparsak spread ne olur?
1,1372 X 100.000 = 113.720 USD değerinde 100.000 euro almış oluyoruz. Bu işlemin spread ücreti nedir?
(1,1371 – 1,1372) X 100.000 = 10 dolar yani EURUSD paritesinde 1 lotluk işlem yaptığımızda 10 dolar spread bedeli öderiz.
Spread bedelinden kurtulmak için ise satış fiyatı 1,1373’e çıkmalı. Bunun üstüne çıktığında ise kara geçmeye başlayacağız.
Yukarıdaki örneklerde karı hesaplar birimi karşıt döviz ile çarptık. Yani USDTRY paritesinde paritenin sağında yer alan döviz karşıt döviz oluyor ve kar zarar hesabında kullanacağımız para birimi oluyor. Örneğin; USDTRY paritesinde 16 pip kar edersek 160 TL kar ederiz. Aynı şekilde GBPUSD paritesine bakalım. Burada karşıt döviz USD olur. Dolayısıyla 9 pips kar edersek 90 dolar kar etmiş oluruz. Parite nedir ve nasıl hesaplanır konusunda detaylı bilgi almak için ilgili yazımızı inceleyebilirsiniz.
MetaTrader’da Spread Nasıl Görünüyor?
Şuana kadar spread ile ilgili anlattıklarımızın havada kalmaması için klasik bir yatırımcı gözünden olaylara bakalım. Yatırımcıların en çok kullandığı platform MetaTrader. Dolayısıyla fiyatları, spreadleri, grafikleri MetaTrader üzerinden takip ediyor olacaksınız. Bilgisayarda meta trader açtığınız zaman ekranın sol tarafında piyasa gözlemi yer alır ve burada pariteler ile fiyatlar görünür. Piyasa gözleminde sağ tıklayıp spread seçeneğini seçili hale getirirseniz fiyatların yanında ünlem (!) işaretli bir sütunda spreadler de görünecektir.
Örnek olarak yandaki görseli inceleyebilirsiniz. En solda pariteler yanındaki sütunlarda Bid ve Ask yani alış satış fiyatları bulunur. Bunun da yanında ünlem işaretli sütunda spreadleri görebilirsiniz. Eğer sizde görünmüyor ise sağ tıklayarak spread seçeneğini aktif hale getirin.
Yandaki görselde görebileceğiniz üzere EURUSD paritesinde fiyatlar 1.11962-75 şeklinde. Burada fiyatlar noktadan sonra 5 hane olacak şekilde. Hatırlarsanız noktadan sonraki 4. hane pip hanesi idi. 5. hane de pipette ya da puan olarak adlandırılıyor. Yani 10 pipet ya da puan 1 pipe denk gelir. Burada ünlem sütununda 13 yazılı. Yani spread 13 ama 13 pips değil 13 puan. Çünkü fiyatlar noktadan sonra 5 hane olarak gösterilmiş. Pip olarak değeri 1.3 pip yapar. Bu fiyatlarda işleme girersek spread maliyeti de 13 dolar olacaktır.
Akıllı telefonunuzda MetaTrader uygulamasını indirerek hesabınıza giriş yaptığınızda ise yandaki gibi fiyatları görebileceksiniz.
Solda pariteler sağda ise alım satım fiyatları yer alır. Bu fiyatlar da puan hanesine kadar gösterilir. Yani noktadan sonra 5. basamağa kadar görebilirsiniz. Puan hanesi fiyatların sağ üstünde gösteriliyor çünkü oldukça küçük bir etkiye sahiptir.
Yandaki görselde kırmızı ile işaretlenmiş olan GBPUSD paritesine bakalım. Mobile MetaTrader’da gelişmiş görünüm modunu açtığınız zaman paritenin hemen altında spread değeri de gözükür. Bu örnekte GBPUSD paritesinin fiyatları noktadan sonra 5. haneye kadar gösterildiği için son hane puan ya da pipette dediğim hanedir. Dolayısıyla spread değeri olarak gördüğümüz 10, puanı temsil etmektedir ki o da 1 pipe denk gelir.
Bu örnekte GBPUSD paritesinde bu fiyatlarla işleme girersek 10 dolar spread maliyeti ödemiş oluruz.
Olive Markets tarafından sunulan MetaTrader 4 platformunda kullanabileceğiniz bir hesap açarak bunları görerek öğrenebilir ve müşteri temsilcilerimizden bilgi alabilirsiniz.
Spread Farklarından Etkilenmemek İçin Ne Yapılabilir?
İşlem yapmaya başladığınızda karşınıza spread oranları çıkacak ve spread oranlarına dikkat etmek, işlemlerinizde kara geçmek için önemli olacak. Spread oranları her zaman beklediğiniz gibi olmayabilir. Beklediğinizi çok üstünde de olabilir. Bu fiyat farklarının firmaların kazancını ifade ettiğini söylemiştik. Bu durumda yapmanı gerekenler var. Öncelikle spread oranlarının düşük olmasını başlıca kural olarak kendinize alabilirsiniz.
Enstrümanınızın fiyat farklarını belirlemeniz, spread maliyetinizi yönetebilmeniz için önemli. Burada fiyat farkının birbirine yakın olması gerektiğini unutmayın. Çünkü bu sayede zarar etmeniz durumunda zararınız çok olmayacak. Kar elde etmek için ise fiyatın alım yaptığınız fiyatı geçmesi gerekmekte.
Spread her işlemde ödemeniz gereken bir ücrettir. Bunun için işlem açtıktan sonra karınızın spread ücretinin üzerinde bir değerde olduğundan emin olmadan işleminizi kapatmamalısınız. Yoksa zarar edebilirsiniz.
Bazı ürünler yüksek işlem hacmine sahip olsa da spread oranları bazen yüksek olabiliyor. Spread oranlarının yüksek olması demek işlem maliyetinizin yüksek olması demek. Bu yüzden spread oranı düşük olan ürünleri tercih etmelisiniz. Bunun için işlem yaptığınız forex firmasının müşteri hizmetlerinden destek alabilirsiniz. Özellikle scalping yapmak isteyen yatırımcılar için spreadler çok önemli. Çünkü dakikalar içerisinde alım satım yaparak kar elde etmeyi amaçlıyorlar. Burada spread oranları çok yüksek olursa kara geçmek çok zor olacak.
