Kaldıraç nedir? Kaldıraçlı işlemler nasıl yapılır? Forex’i forex yapan en önemli avantajlardan biri kaldıraçtır diyebiliriz.Çok sayıda yatırımcının forexi tercih etmesindeki esas sebeplerden biridir bu. Bu rehberimizde forexte kaldıraçla ilgili tüm detayları bulabilirsiniz.
70’li yıllar itibariyle döviz kurlarında volatilite ve swap gibi terimler ortaya çıktı. Bu piyasaların gelişmesiyle doğru orantılı olarak yatırımcı sayısı ve yatırım miktarlar da artmaya başladı. Kaldıracın da devreye girmesiyle beraber forex piyasası oldukça genişleme imkanı buldu. Günümüzde ise çok küçük spread oranlarıyla ve yüksek kaldıraç oranlarıyla işlem yapabilecek seviyedeyiz. Türkiye’de ise geçtiğimiz 10 yılda forex popüler olmaya başlamıştır.
Kaldıraç Nedir ve Özellikleri Nelerdir?
Bu Yazıda Bulacaklarınız:
Kaldıraç, finansal piyasalarda yatırım tutarınızın çok daha üstünde işlem yapabilmenizi sağlayan sistemdir. Böylece kazanç elde etmek için daha çok fırsatınız oluyor. Kaldıraç sistemi forex ile birlikte hayatımıza girmiştir.
Forex kaldıraç oranı her forex şirketi için farklıdır. Bir şirkette 1:100 olabilirken başka bir şirkette 1:1000 olabiliyor. Onun için önce hangi kaldıraç oranıyla işlem yapmak istediğinizi belirlemelisiniz. Olive Markets tarafından sunulan maximum kaldıraç oranı 1:300’dür.
Kaldıraç nedir diye irdelerken değinmemiz gereken önemli konulardan biri de Türkiye’de kullanılabilen kaldıraç oranları. SPK’nın Şubat 2017’de çıkardığı Forex Tebliği öncesinde Türkiye’de 1:100’e kadar kaldıraç oranı kullanılabilirken, tebliğden sonra forex işlemleri kısıtlanıp, maksimum 1:10’a kadar kaldıraç kullanılabilmektedir. Ayrıca Türkiye’deki bir forex şirketine yatırım yapmak isterseniz minimum 50.000 TL yatırmanız gerekmekte.
Tabi bu gelişmelerden sonra 1:10 kaldıraç ve 50.000 TL alt limit ile forexin avantajı kalmadı diyebiliriz. Onun için Türk yatırımcılar, kaldıraç oranlarının daha yüksek olduğu ve minimum teminat tutarının daha az olduğu Olive Markets gibi alternatiflere yöneldiler. Türkiye’de kaldıraç ve minimum teminat için SPK kuralları değişse de SPK’ya bağlı olmayan yurtdışı forex şirketlerinde yüksek kaldıraç kullanmak mümkün.
Peki kaldıracın özellikleri nedir?
- Kaldıraç kullanmanın yatırımcıya herhangi bir maliyeti yoktur.
- Kaldıraç, kar ve zararı belirleyen bir özellik değildir.
- Kaldıraç oranı düştükçe teminat tutarı artar.
- Kaldıraç oranı ile birlikte anaparanızın çok daha üstünde işleme girebilirsiniz.
- Forex piyasasında işlem yaparken kullanılan kaldıraç sistemi, yatırım miktarınızın büyüklüğü ne olursa olsun size avantaj sağlar. Yani büyük yatırımcı da küçük yatırımcı da avantajlı konumdadır. Bu yüzden diğer piyasalardan önemli bir ayrımı vardır.
- Küçük yatırım miktarları ile büyük yatırımlar yapma olanağı sağlar.
- Teminat tutarı, belirlediğiniz kaldıraç oranı ve lot miktarı seçiminizle alakalıdır.
- Kaldıraç oranı arttıkça hem kar elde etme olasılığınız hem de kaybetme riskiniz artar.
Kaldıracın Avantajları
- Kaldıraç, minimum teminat olarak düşük miktarları kullanarak, yüksek miktarlı işlemler açmanızı sağlar. Bu sayede daha büyük karlar elde etme şansı verir.
- Fiziksel piyasadan yapabileceğiniz satın alımlardan çok daha yüksek miktarlarda pozisyon açabilmenize olanak sağlar.
- Yatırım miktarınızın çok daha üstünde miktarlarda dönüş almanıza imkan sağlar.
- Sadece paritelerde değil, emtialarda da kullanılabilir. Tabi ki bu özellik forexte geçerli.
Kaldıraçlı İşlemler Riskli Mi?
Kaldıraçlı işlemler risk içeriyor. Ancak riski doğru kullanmayı öğrenmek gerekiyor.
Bir diğer endişe de kayıp durumunda hesabınız eksiye iner mi? Yani borçlu duruma düşer misiniz? Hayır böyle bir durum forexte yok. Bakiyeniz bittiğinde işleminiz otomatik kapanır. Bu durum regülatörler tarafından garanti altına alınmış durumdadır. Bir endişeniz olmasın.
Kaldıraçlı İşlem Nasıl Yapılır?
Kaldıraçlı işlem yapmak istiyorsanız, tabi ki öncelikle bir forex şirketinde hesap açmanız gerekmekte. Forex şirketinde hesap açtıktan sonra hesap türünüzü ve kaldıraç oranınızı belirlemelisiniz. Ardından teminat tutarınızı yani yatırım yapmak istediğiniz miktarı hesabınıza aktarmalısınız.
Her şey tamam olduktan sonra ne kadarlık bir miktarla işleme gireceğinize karar vermelisiniz. Eğer yatırım yaptığınız miktardan şu kadarıyla işleme girmek istiyorum diyorsanız, o miktarı belirleyip firmanızın size verdiği kaldıraç oranıyla çarpıp ortaya çıkan miktarla işleme girebilirsiniz. Yani siz 5000 TL yatırdınız hesabınıza 1000 TL ile işleme girmek istiyorsunuz. Kaldıraç oranınız da 100 olsun. 1000 TL ile 100.000 TL’lik bir işleme girebilirsiniz. Yani 1 lotluk işlem yapabilirsiniz. Dolar TL paritesinde yatırım yapmak istediğinizi düşünelim. Dolar 5 TL olsun. Toplamda 20.000 dolar alabiliyorsunuz. Dolar fiyatında meydana gelen değişime göre de kar veya zararı teminat tutarınızdan düşülecek.
Eğer teminat tutarına göre değil de lot sistemine göre işleme girmek istiyorsanız, önce kaç lotluk işlem yapacağınızı belirlemelisiniz. Sonra işlem yapacağınız birimin lot karşılığı miktarı öğrenmelisiniz. Öğrendikten sonra çıkan miktarı kaldıraç oranınıza böldüğünüzde teminat tutarınız ortaya çıkmış olacak. Kar veya zararınıza göre hesabınıza bu işlemin sonucu yansıyacak.
Kaldıraç Nasıl Hesaplanır?
Bazı durumlarda kaç kaldıraçla işlem yaptığınızı kestiremeyebilirsiniz. Ya da kaldıracı kontrol etmek isteyebilirsiniz. Bu durumda kaldıraç hesaplama nasıl yapılır? Kaldıracı hesaplamak için pozisyon büyüklüğüne bakmalısınız. Pozisyon büyüklüğü, işlem yaptığınız ürünün fiyatı ile miktarının çarpılması sonucunda elde edilen miktardır. Kaldıracı bulmak için de pozisyon büyüklüğünü, teminat oranınıza bölmelisiniz. Böylece kaldıracı bulabilirsiniz.
Euro TL paritesinde işlem yaptığımızı düşünelim. Şuanda Euro 6,15 TL üzerinden işlem görmekte ve size 184.500 TL pozisyon büyüklüğü ve 615 TL teminat tutarı yansıdı. Bu durumda poziyon büyüklüğünü, teminat tutarına bölmemiz gerekmekte.
184.500 / 615 = 300 yani sizin kaldıraç oranınız 1:300.
Euro fiyatı 6,15 idi. Yani 615 / 6,15 = 100 euro almışsınız. Böylece aldığınız Euro miktarınız da hesaplamış oldunuz.
Forex’te Kaldıraç Örneği
Forexte kaldıraç nedir yukarıda açıkladık. Daha somut bilgilerle desteklersek anlaşılması daha kolay olacaktır. Onun için forex kaldıraç örnekleri ile yazımıza devam edelim.
Forex firmamızda yatırımcılara maksimum 1:300’e kadar kaldıraç oranı sağlanmakta. 1:300 kaldıraç oranıyla hesap açtığımızı düşünelim ve 5100 TL yatırımınız olduğunu kabul edelim. Bunun 1100 TL’si ile işleme girmek ve dolara yatırım yapmak istiyorsunuz. Doları da 5,50 olarak düşünürsek;
Önce işleme gireceğiniz miktarı hesaplamalıyız. 1100 X 300 = 330.000 TL ile işleme girebiliyorsunuz. Yani bu para ile 330.000 / 5,50 = 60.000 dolar alabiliyorsunuz. Peki dolarda 5 kuruşluk bir artış olduğunda ne kadarlık bir karınız olacak?
Dolar fiyatı 5,50’den 5,55’e çıktığında kar elde etmiş olacaksınız, ama bu kar ne kadar olacak? Bunu farklı şekillerde hesaplayabilirsiniz. İlk olarak elinizdeki 60.000 dolar 330.000 TL yapıyordu. Dolar 5,55’e çıktığında ise 5,55 X 60.000 = 333.000 TL elinizde olmuş oluyor. Bu miktardan önceki miktarı çıkardığınızda karınızı bulabilirsiniz. Yani 333.000 – 330.000 = 3.000 TL bu miktar sizin bu işlemden elde ettiğiniz karınız.
Diğer bir yöntem ise önce meydana gelen fiyat değişimini bulmak ardından alınan miktarla çarpmak. Şöyle ki:
5,55 – 5,50 = 0,05 TL bulduğumuz bu değişim oranını aldığımız 60.000 dolar ile çarpıyoruz. 0,05 X 60.000 = 3.000 TL. Aynı şekilde kar miktarımızı buluyoruz.
Aynı işlemi kaldıraçsız yani 1:1 kaldıraçla yapmış olsaydık ne kadar kar elde edecektik?
1100 TL ile ne kadar dolar aldığımızı şöyle hesaplayabiliriz;
1100 / 5,50 = 200 dolar alabildik.
Dolar fiyatı 5,50’den 5,55’e çıktığında ise;
5,55 – 5,50 = 0,05 TL artış miktarını bulduk. Karımızı hesaplayalım;
0,05 X 200 = 10 TL. Kaldıraçsız işlem yaptığımızda 1100 TL’lik yatırımımızla meydana gelen 0,05 TL değişim sonucunda 10 TL kazanmış olacağız.
Oysa ki bu işlemi forexte 1:300 kaldıraç ile yapmış olsaydık, karımız 3000 TL olacaktı.
İşte forex piyasasının diğer finans piyasalarından en önemli farklarından biri olan kaldıraç, yatırımlarınızda size çok karlı işlemler yapma imkanını sunuyor. Bu yüzden kaldıracı önce öğrenip sonra değerlendirip, doğru oranlarla yatırımlarınızda kullanmanız sizin avantajınıza olacaktır.
